ကိုစိုင်းကြည်ဇင်စိုး (00:07:21-00:17:46) ကျွန်တော့်ကို ဖိတ်ပြီးတော့ ပြောခိုင်းမယ်ဆိုတာ မသိလိုက်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်လည်း စိတ်ဝင်စားတဲ့ ခေါင်းစဉ်ဆို‌တော့ ကောင်းတော့ကောင်းပါတယ်။ ပထမတစ်ချက်က စီးပွားပျက်ကပ်ကြောင့် ဘာတွေဖြစ်လာနေလဲ ဆိုတာ အရှေ့အစောပိုင်းက ကျွန်တော် သုတေသန လုပ်ထားတာလေးတွေရှိတယ်။ အဲ့သုတေသန တွေ့ရှိချက်လေးတွေ အကြမ်းပြောပြလို့ရတယ်။  ဘာတွေ့ရလဲဆိုတော့ တော်လှန်ရေးတွန်းအား‌ကြောင့် လုပ်ငန်းတွေ တော်တော်များများ ရပ်ကုန်တယ်။ ငွေကြေးမတည်ငြိမ်မှုကြောင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု တော်တော်များများ

နွေဦးတော်လှန်ရေး စတင်ချိန်မှစပြီး အားကောင်းလာတဲ့ CDM လှုပ်ရှားမှုမှာ ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေလည်း အင်တိုက်အားတိုက်ပါဝင်ပြီး အဓမ္မအာဏာသိမ်းမှုကို ကန့်ကွက်ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြပါတယ်။ လက်ရှိတော်လှန်ရေး တစ်နှစ်ကျော်လာတဲ့အချိန်မှာတော့ ကျောင်းတက်ခြင်း/မတက်ခြင်း ကိစ္စအပေါ်မှာ ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေ၊ မိဘတွေ၊ ပြည်သူတွေအကြားမှာ အမြင်အမျိုးမျိုး ရှိလာကြပါတယ်။
တချို့သော ကျောင်းသားအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေအနေနဲ့ ကျောင်းပြန်တက်သူတွေကို Non-CDM အဖြစ်သတ်မှတ်ကာ နာမည်ပျက် စာရင်းသွင်းခြင်း၊ လူမှုရေးပြစ်ဒါဏ်ပေးခြင်းများကို ပြုလုပ်လာတာ ရှိပါတယ်။ တစ်ဖက်မှာလည်း ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူတွေရဲ့ ပညာသင်ကြားခွင့်က အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးဖြစ်တယ်။ ဒါကို တားမြစ်ပိုင်ခွင့်၊ ရှုတ်ချပိုင်ခွင့်မရှိဘူးဆိုတဲ့ အမြင်တွေကို ထောက်ပြတာမျိုးလည်းရှိပါတယ်။
ဒါကြောင့် အခုအပါတ် လေးမျက်နှာစကားဝိုင်းမှာ “ကျောင်းတက်တာအပြစ်ရှိသလား” ဆိုတဲ့အကြောင်းအရာကို ဆွေးနွေးသွားကြမှာဖြစ်ပါတယ်။

အရှင်အာစရ ( 0:05:23 - 0:11:10 )  ဦးဇင်းက မန္တလေးမြတောင်တိုက်ပေါ့နော်၊ မြတောင်တိုက်မှာ သီတင်းသုံးပါတယ် အရင်ကတော့။ အခုလောလောဆယ်တော့ ဝရမ်းပြေးဖြစ်နေတယ်ပေါ့နော်။ မန္တလေးသံဃသမဂ္ဂ ဦးဆောင်ဆရာတော်တွေထဲက တပါးပေါ့နော်။ ဒီနေ့ ဦးဇင်းအနေနဲ့ ဒီဆွေးနွှေးပွဲခေါင်းစဥ်လေးနဲ့ပက်သက်ပြီး အဖွင့်အမှာ စကားပြောရမယ်ဆိုလိုရှိရင်တော့ ခေါင်းစဥ်က ဦးဇင်းတိုရဟန်းသံဃာတော်တွေ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်သင့်သလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ ပါဝင်သင့်သလားဆိုတာထက် နောက်ထပ်မေးခွန်းတခုပေါ့နော်၊ ပါဝင်သင့်သလား၊

နွေဦးတော်လှန်ရေးအစမှာ ပြည်သူတရပ်လုံးက အားပေးထောက်ခံခဲ့ကြတဲ့ CDM လှုပ်ရှားမှုက အခုချိန်မှာတော့ အရင်ကလောက် လူထုစိတ်ဝင်စားမှု၊ ထောက်ခံမှုတွေ မရှိတော့ပါဘူး။ တချို့သောပညာရှင်တွေအနေနဲ့လည်း CDM သမားတွေပေးဆပ်မှုနဲ့ ထိရောက်မှုကို နှိုင်းဆပြီး ပညာရေးနှင့် ကျန်းမာရေးလိုမျိုး အခန်းကဏ္ဍတွေမှာ ပြန်လည်သုံးသပ်မှုတွေ လုပ်သင့်တယ်ဆိုပြီး ထောက်ပြပါတယ်။ တစ်ဖက်မှာလည်း စစ်အာဏာရှင် အဆုံးတိုင် အမြစ်ဖြတ်ဖို့အတွက် CDM လှုပ်ရှားမှုက အဓိကထောက်တိုင်တခုဖြစ်ခဲ့သလို ဆက်လက်ပြီးတော့လည်း တော်လှန်ရေးပြီးဆုံးသည်အထိ အဆုံးတိုင် CDM လုပ်ဖို့လိုအပ်တယ်လို့ ခိုင်ခိုင်မာမာ ယုံကြည်ကြသူတွေ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေ၊ ကျောင်းသားလူငယ်တွေ အများအပြားရှိကြပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဒီအပါတ် လေးမျက်နှာစကားဝိုင်းမှာတော့ CDM သမားတွေရဲ့ ပေးဆပ်မှုနဲ့ ထိုက်တန်မှုဆန်းစစ်ချက် (Cost Benefit Analysis) ကို ရှုထောင့်အမျိုးမျိုးမှ ဆွေးနွေးကြမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဦးမင်းနောင်ခိုင် ( 0:04:23 to 0:08:00 ) ကျွန်တော်တို့က ဒလန်ရှင်းတဲ့အခါမှာ ဒီလူဟာ ဒလန်ဖြစ်တယ်လို့ ဘယ်လိုမျိုးအတည်ပြုမလဲ။ မှတ်တမ်းမှတ်ရာနှင့် တကွ စနစ်တကျ အတည်ပြုထားဖို့လိုတယ်။ ဒီလူက ဘယ်အကြောင်းအရာတွေလုပ်လို့ ပြည်သူတွေကို ထိခိုက်နစ်နာစေခဲ့သလဲ၊ ပြီးတော့ တော်လှန်ရေးလုပ်နေတဲ့ တော်လှန်ရေးပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ဘယ်လိုထိခိုက်စေခဲ့သလဲ၊ ဒီလိုအကြောင်းအရာတွေကို တိတိပပ မှတ်တမ်းမှတ်ရာနဲ့ထိန်းသိမ်းထားပြီးမှ သင့်တော်သလို အရေးယူတာက ပိုကောင်းတယ်။ ဒလန်အရေးယူတာမှာ